Basic HTML Version
146
MESLEKİ ve TEKNİK EĞİTİM ÇALIŞTAYI
Kanada mesleki eğitim sistemi diğer ülkelere örnek olacak bir yapıdadır. Bu bağlamda Kanada
Uluslararası Gelişim Ajansı bu birikimi gelişmekte olan ülkelere aktarmaya çalışmaktadır.
Politika yapıcılar genelde iş gücü için gereken becerilerin ortalama düzeyinin yükseldiğini,
iş gücü açığı olan alanlar olduğunu ve formel eğitim ve yetiştirme ile becerileri geliştirmeye
ihtiyaç olduğunu kabul etmektedirler (Government of Canada, 2002; Smith, 2001). Beceri
geliştirme sürecinin bir parçası olarak Kanada Konferans Birliği ve Kanada İnsan Kaynakları
Geliştirme gibi gruplar işe yerleştirme ve temel becerilerle ilgili liste geliştirmeye çalışmıştır.
Eğitim bakanlıkları bu becerileri müfredata yerleştirme ve öğrenci değerlendirmeye dâhil
etmeye ilgi göstermişlerdir. Yerel hükûmetler müfredatı daha güçlü ve hedefe yönelik yap-
maya ve herkes için çıtayı yükseltmeye, yetkilendirmeye söz vermiştir. Kanada’daki eğilim-
lerle ilgili yapılan araştırmalar becerilerdeki artışın yavaş olduğunu göstermektedir; çoğu iş
kurumu, hiyerarşik kontrol üzerine bina edilmiştir ve profesyonel sınıf çok yavaş artmaktadır
(Livingstone, 1999).
Kanada, federal yapısı gereği merkezî hükûmetin para kaynağı olmanın dışında mesleki eğitim
politikalarına çok yön veren bir durumda değildir. Bu, yerel çözümlerin kapısını açmış, iş dün-
yasını ihtiyaçlarını karşılayacak elemanları yetiştirme konusunda özgür bırakmıştır. Bununla
birlikte mesleki eğitimde yetiştirme için sürekli araştırmaları yapılmakta, eleman yetiştirme
için üniversite gibi sosyal örgütler aktif hale getirilmektedir. Sosyal hizmetlerin gelişmiş olma-
sı her yaştan insanın eğitim almasını sağlayacak şekilde olanakların geliştirilmesini sağlamıştır.
Ayrıca, belki daha da önemlisi güçlü ve iyi bir ekonomiye sahip olması da Kanada’nın mesleki
eğitime yeteri kadar kaynak ayırmasına büyük katkı sağlamaktadır.
3. Türkiye’de Mesleki Ve Teknik Eğitimin Finansmanı
27
Türkiye’de
Mesleki Veteknik Ortaöğretimin İç Finansman Kaynakları
Türkiye’de eğitimin finansmanına gönüllü iş adamlarının 1980’li yıllardan sonra katkıları farklı
özendiricilerle artırılmaya çalışılmış ve bunun sonucu 1981-1989 yılları arasında (1989 sabit
fiyatlarına göre) 2 Trilyon TL katkı sağlanmıştır (Bircan, 1994, s. 5).
Eğitim harcamalarına toplumun bütün kesimlerinin, bir anlamda zorunlu katılımını sağla-
mak amacıyla özel kanunlar çıkarılmıştır. 05.01.1961 tarih ve 222 sayılı İlköğretim ve Eğitimi
Kanunu, 14.6.1973 tarih ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu, 5.6.1986 tarih ve 3308
sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu, 30.4.1992 tarih ve 3797 Sayılı Millî Eğitim Bakanlığı
Örgütü ve Görevleri Hakkında Kanun ile 24.03. 1988 tarih ve 3418 sayılı Kanunda Değişiklik
Yapılması ve Bazı Kâğıt ve İşlemlerden Eğitime Katkı Payı Alınması Hakkındaki, 16.08.1997
tarih ve 4306 sayılı Kanun bunların başlıcalarıdır. Sonuncu Kanun ile eğitime sağlanan parasal
kaynaklar şunlardır: Vergi beyannameleri, SSK sigorta prim bildirgeleri, gümrük beyanname-
leri, motorlu taşıtların kayıt tescilleri ile devirleri; şans oyunları, silah taşıma ve bulundurma
izin belgeleri; hava yolları iç hat yolcu taşımacılığı; İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında
27
Çalışmanın bu bölümü Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kasım Karakütük’ün
danışmanlığında 2009 yılında yapılan ve İstanbul Ticaret Odasınca aynı isimle 2010’da kitap olarak basılan “Mesleki ve
Teknik Ortaöğretimde Finansman Harcamalar ve Maliyet” isimli doktora tezinden üretilmiş ve konuya ilişkin güncelle-
meler yapılmıştır.