Basic HTML Version
139
Mesleki ve Teknik Eğitimin Yönetimi, Finansmanı ve Sektörle İlişkileri
Mesleki Eğitim Veren Kurumların Yönetim Yapısı ve İşleyişi
(boarding structure)
Çin Halk Cumhuriyetinde mesleki eğitim 3 seviyede eğitim vermektedir: mesleki ortaokul,
mesleki lise ve üçüncü eğitimdir. Mesleki eğitimin oluşturulması ve yaygınlaştırılmasında Çin
hükûmetinin yasal dayanağı 1996 yılında oluşturulan Çin Mesleki Eğitim Kanunu’dur. Bu Ka-
nun çerçevesinde örneğin ilkokulu bitiren bir öğrenci 9 yıllık zorunlu eğitim kapsamında 3
veya 4 yıllık mesleki ortaokula gidebilir. Mesleki ortaokul veya mesleki liselere giden öğren-
ciler iş gücü ihtiyacını karşılamak üzere eğitim görür ve istihdam edilebilirler.
Orta düzeyde mesleki eğitim, özel orta, teknik ve mesleki müfredatla verilmektedir. Öğre-
tim süresi iki veya üç yılla üç veya dört yıla kadar değişiklik göstermekte, tıp bilimi ve mühen-
dislik gibi bazı özel konularda beş yıllık programlar uygulanmaktadır.
Özel orta öğrenim okulları, orta düzeyde teknik ve idari personel, teknik okullarda genel-
likle orta düzeyde nitelikli işçi ve teknisyen yetiştirmektedir. Bu okullardan mezun olanlar
devlet tarafından istihdam edilmektedir.
Meslek okulları arasında meslek ve tarım okulları bulunmaktadır. Bunlar, temel düzeyde
teknik ve idari personeli hazırlamakta, yerel düzeyde çeşitli alanlarda çalışacak iş gücünü
sağlamaktadır. En iyi öğrencilerin devlet tarafından istihdam edilmesine karşın bu okulların
mezunları genel olarak kendileri iş bulmaktadırlar.
Bunlar ayrıca yüksek öğrenim kurumlarına giriş sınavlarına katılabilmektedirler. Uzmanlaşmış
orta öğretim okulları ve meslek okulları, mühendislik, tarım, ormancılık, tıp, maliye ve eko-
nomi, eğitim, beden eğitimi, sanat, turizm, aşçılık, uygulamalı sanatlar, siyasal bilimler ve hu-
kuk, kâtiplik, moda tasarımcılığı ve kozmetik alanlarında eğitim vermektedir. Çin’de 1980’de
tüm lise çağındaki öğrenciler arasında meslek liselerine giden öğrenci oranı %19’dan 2001
yılında %45.3’e yükselmiş ve şimdiye kadar da 50 milyon öğrenci mezun olmuştur.
Mesleki Eğitimin Finansmanı
Mesleki eğitim veren fakültelerin çoğu üç yıllık, küçük bir bölümü de iki yıllıktır. 1950’lerin
başında 215 farklı alanda eğitim verilirken 1960’ların başında bu sayı 627’ye yükselmiştir.
1980’lerden sonra sistem giderek yeniden düzenlenmiş ve ıslah edilmiştir. Maliye ve ekono-
mi ile ekonomi idaresi alanındaki derslerin yanı sıra elektronik teknolojisi, bilgisayar, enerji
kaynakları, çevre, malzeme bilimi, biyolojik teknoloji, tıbbi tedavi teknolojisi, hafif sanayi ve
gıda ve yabancı dil gibi çok sayıda önem kazanan teknoloji, branşlar arası programlar ve öteki
acil ihtiyaç duyulan alanlardaki dersler takviye edilmiştir.
Üniversiteler ve fakülteler, adayları ulusal düzeyde birleştirilmiş giriş sınavları ile seçmek-
tedirler. Öğrenciler, sınav sonuçları ve sağlık durumlarına göre belirli bir okula giriş hakkını
kazanmakta, öğrencilerin kişisel tercihleri de dikkate alınmaktadır. Günümüzde, devlet hâlâ
ilke olarak tanımlanan sınırlar içinde üniversite mezunları için iş bulunmasından sorumludur.
Devlet, çalışma birimleri ve okulların iş gücü arzı ve talebini koordine etmek ve üniversite
mezunlarının istihdam edilmesi için uygulanabilir planlar oluşturmak için iş birliği yapmalarını
öngören bir politika uygulamaktadır. Çalışma birimleri ve mezunların kendi başlarına istih-
dam planları yapmaları da genellikle rastlanılan bir durumdur.