Basic HTML Version
43
Örgün Mesleki ve Teknik Eğitimin Yapısı ve Modellemesi
Tablo 1. Paradigma geçişlerinde ekonomik ve sosyal bileşenler
Tarım Çağı
Endüstri Çağı
Bilgi Çağı
Aile
Geniş
Çekirdek
Çalışan
Taşımacılık
At
Tren
Uçak
Yönetim
Aile merkezli
Bürokrasi merkezli
Takım merkezli
Çalışan
Beden gücünü kullanan
Kurallara uyan
İnsiyatif alan
İletişim
Tek yönlü
Çok yönlü
Eğitim
Tek odalı okul
Şimdiki sistem
?
Kaynak: Reigeluth (1999)
Aile, toplumun temel taşı olarak tarım çağından bilgi çağına doğru geçişte büyük aileden
çalışan anne-babalara doğru kaymıştır. Teknolojinin en iyi göstergelerinden biri olan taşıma-
cılıkta kullanılan araçlar ise at arabasından uçağa doğru bir evrim göstermiştir. İş yerlerindeki
yönetim anlayışı tarım çağında aile merkezliyken endüstri çağında kurumların büyümesi ve
şehirleşmeyle birlikte bürokrasi merkezli olmuştur. İçinde bulunduğumuz bilgi çağında ise
yönetimler takım merkezli olmaktadır. Çalışanlar, tarım çağında toprakta çalışan ve beden
gücünün değerli olduğu bir ortamda beden güçlerini kullanırken, endüstri çağında bürokra-
tik kurumlarda kurallara uyan personel değerlenmektedir. Bilgi çağında ise sadece kurallara
uymayan aynı zamanda gördüğü olaylar ve problemler karşısında harekete geçen çalışan
rolü değer kazanmıştır. Bu gelişmelere paralel olarak kurumlarda iletişimin yönü de değişim
göstermiştir. Endüstri çağında bürokratik yönetimlerde emirler yukarıdan aşağıya doğru tek
yönlü bir yol izlerken bilgi çağında yönetim ve çalışanlar arasında çift yönlü bir iletişim söz
konusudur. Eğitim sistemi tarım çağında tek odalı okulken, endüstri çağında ise sınıf ortamın-
da öğretmenlerin eğitim yaptığı bir sisteme dönüşmüştür, bilgi çağında da bu sistem hâlen
devam etmekle birlikte bilişim teknolojilerinin daha fazla gelişmesi ile birlikte yeni yapılar
ortaya çıkaracaktır.
Ekonomik ve sosyal alandaki bu değişimler çalışanlardan beklenen bilgi, beceri ve perfor-
mans seviyelerini de değiştirmiştir. İş hayatındaki başarı büyük ölçüde çalışanların temel aka-
demik bilgilerine, mesleki bilgi ve becerilerine bağlıdır. Temel akademik becerilerde (okuma-
anlama, yazma, fen bilimleri ve matematik) iyi olma, sadece üniversiteye giden öğrenciler için
değil meslek eğitimi alan ve bu alanlarda çalışan öğrenciler için de gereklidir. İyi derecede
akademik becerileri olmayan ancak kendi işini kurarak başarılı olan çalışkan oto tamircisi
sadece bir hikâyedir. Meslek insanlarının günümüz iş dünyasının ihtiyaçlarını karşılamaları için
sadece teknik becerilere değil, güçlü akademik becerilere ve kişiler arası iletişim becerileri
ile de donatılmaları gerekmektedir.
Küreselleşen dünyada insan kaynaklarının sahip olması gereken anahtar yeterlikleri belirle-
mek için birçok çalışma yapılmıştır. Öğrencilerin sahip olması gereken beceriler ve yeterlik
seviyeleri birçok kuramsal çalışmada ortaya konulmuştur. Bu beceriler ve yeterlikler genel