Basic HTML Version
42
MESLEKİ ve TEKNİK EĞİTİM ÇALIŞTAYI
Örgün Mesleki ve Teknik Eğitimin Yapısı ve
Modellemesi Türkiye ve Dünya Uygulamaları
Yakın zamana kadar farklı şekillerde tanımlanma ihtiyacı duyan meslek eğitimi, teknik eğitim,
mesleki ve teknik eğitim veya kariyer eğitimi terimleri, günümüz dünyasının şekillendirdiği
eğitim ihtiyaçları neticesinde benzer tanımlara sahip olmuştur. UNESCO (2001) mesleki ve
teknik eğitimi, farklı ekonomik sektörlerde ve sosyal hayattaki mesleklerle ilgili genel eğitimi,
teknolojileri ve ilgili bilimleri, uygulamalı becerileri, meslekle ilgili tutumları ve bilgileri içeren
eğitim olarak tanımlanmaktadır. Mesleki ve teknik eğitimin amacı, bireylere toplum hayatına
katkı yapacakları ve kendi hayatlarını devam ettirecekleri, kazanç sağlamalarına yardımcı ola-
cak bir meslek kazandırmaktır.
Bireylere meslek kazandırmanın yanı sıra mesleki ve teknik eğitim aynı zamanda çalışan bi-
reylerin verimliliğini artırmak için de yapılan bir etkinliktir. Küreselleşen dünya ekonomisi
sayesinde sektörler ve ülke ekonomileri arasındaki rekabet sadece meslekle ilgili görevleri
yerine getirmenin yeterli olmadığını, aynı zamanda bu görevleri zamanı ve kaynakları en
iyi şekilde kullanarak verimli yapmak gerekliliğini getirmiştir. Bu noktada mesleki ve teknik
eğitimin işlevi çalışan kesime bulundukları sektörde mesleklerini gerektiği kadar verimli ya-
pabilmeleri için eğitim vererek beceri kazandırmaktır.
Mesleki ve teknik eğitime yüklenen bu iki işlev, mesleki ve teknik eğitimin iş dünyası ile yakın-
dan ilgili olmasını gerektirir. Mesleki ve teknik eğitimde öğrenme tecrübesi okullarda, eğitim
kurumlarında veya iş yerlerinde oluşabilir. Mesleki ve teknik eğitimin amacı ve gerçekleştiril-
diği mekânlar düşünüldüğünde birçok mesleki ve teknik eğitim sistemi ortaya çıkmaktadır.
Bunun yanı sıra değişen ekonomik ve sosyal şartlar mesleki ve teknik eğitimin hem sistemleri
hem uygulanışı hem de programları üstünde önemli etkilere sahiptir.
Mesleki ve teknik eğitimin günümüz dünyasındaki misyonu ve vizyonunu tartışmadan önce
dünyada ekonomik ve sosyal düzenin nasıl bir değişim gösterdiğini ve bunun eğitim dünyası
üzerinde olan etkilerine bakmakta fayda vardır. Dünya tarihindeki kritik olayların bir çağ açıp
çağ kapatması gibi, ekonomi dünyası da kendi içinde paradigma olarak adlandırılan üç çağa
sınıflandırılmıştır. Toffler (1980) bu paradigmaları Tarım, Endüstri ve Bilgi çağı olarak sınıf-
landırmıştır. Bu çağları birbirinden ayıran kendine özgü ekonomik ve sosyal özellikler ortaya
konmuştur. Çağları birbirinden ayıran özelliklerin listesi artırılabilir, ancak en çok göze çarpan
ve sosyal ve ekonomik hayatı derinden etkileyen özelliklerden söz edilecektir. Bu özellikler
Tablo 1’de özetlenmiştir.