Basic HTML Version
170
MESLEKİ ve TEKNİK EĞİTİM ÇALIŞTAYI
Non-Formal ve İnformal Öğrenme
Giriş
Bu raporun amacı gelişen teknoloji ile birlikte eğitim-öğretim sürecinde ve anlayışında mey-
dana gelen paradigma değişiklilerini dikkate alarak eğitim-öğretimden öğrenmeye geçiş,
örgün eğitimden non-formal ve informal öğrenmeye doğru oluşan trendi dikkate alarak
non-formal ve informal öğrenme sonuçlarının tanınmasında etkili olan bağlamlar, tanınma
işleminde yer alan faktörler, ölçme-değerlendirme işlemleri, standartlar gibi aşamaları örnek
uygulamalarla açıklamak ve son olarak Türkiye için öneriler sunmaktır.
Rapor 4 ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde örgün eğitim, yaygın eğitim, sargın
eğitim veya alaylı eğitimin kavramsal çerçevesi üzerinde durularak eğitim veya öğretim kav-
ramlarının yerini öğrenme kavramına nasıl bıraktığı, bu bağlamda hayat boyu öğrenmenin
kapsamı ve boyutları ele alınmaktadır. İkinci bölümde ise non-formal ve informal öğrenme
sonuçlarının tanınması işleminde dikkate alınması gereken bağlamlar ve üçüncü bölümde
örnek uygulamalara yer verilmektedir. Dördüncü ve son bölüm ise Türkiye şartlarını dikkate
alarak oluşturulan önerileri içermektedir.
Bölüm 1
Kavramsal Çerçeve
Eğitimin tasnifi genel olarak: Formal Eğitim, Non-formal eğitim ve İnformal eğitim olarak ya-
pılmaktadır. Bu terimlerin Türkçeye tercümesinde veya Türkçede kullanımda örgün eğitim,
yaygın eğitim ve sargın eğitim veya alaylı eğitim gibi terimler kullanılmaktadır. Bu çeşitliliğin
yol açacağı anlam ve kapsam kaymalarından sakınmak için, bu raporda yaygın eğitim, sargın
eğitim veya alaylı eğitim yerine non-formal ve informal eğitim kavramları kullanılacaktır. As-
lında formal, non-formal ve informal eğitim kavramlarını birbirinden kesin çizgilerle ayırmak
mümkün değildir. Colley, Hodkinson ve Malcolm
28
, formal ve non-formal eğitim ile informal
eğitim kavramları arasındaki sınırlar veya ilişkilerin ancak belirli bağlamlar çerçevesinde an-
laşılabileceğini ve bu kavramlarda önemli oranda örtüşme ve uyuşmazlık olabileceğini ifade
etmektedirler. Ancak, kullanımda non-formal eğitim “yaygın eğitim” ve informal eğitim kav-
ramları “formal olmayan eğitim” veya “sargın eğitim” olarak adlandırılmaktadır. Demirel’in
Eğitim Sözlüğü’nde örgün eğitimin İngilizce karşılığı “formal (organized education)” olarak
verilmektedir. Yaygın eğitimin İngilizce karşılıkları ise “non-formal, informal veya extended
education” olarak verilmekte ve “örgün eğitim imkânlarından yararlanmamış olanlara, git-
tikleri okullardan erken ayrılanlara ya da örgün eğitim kurumlarında okuyanlar ve meslek
dallarında daha yeterli duruma gelmek isteyenlere uygulanan eğitim” şeklinde tanımlanmak-
tadır
29
. Fidan ve Erden
30
ise eğitimi; formal ve formal olmayan eğitim olmak üzere ikiye ayır-
28 Helen Colley, Phil Hodkinson ve Janice Malcolm, “non-formal learning: mapping the conceptualterrain. a consultation
report”, s. 1-3,
<http://www.infed.org/archives/e-texts/colley_informal_learning.htm>, (20.01.2012).
29 Özcan Demirel, Eğitim Sözlüğü, 1. B, Ankara, Pegem A Yayınevi, 2001, s. 96, 135.
30 Nurettin Fidan ve Münire Erden, Eğitime Giriş, Ankara, Alkım Yayınevi, s. 13-14.