Sağlık çalışanları, güvenlik güçleri, kamu kurumlarında görevli personel...

Koronavirüs salgını başladığı günden beri hepsi el ele verdi. Meslek liselerindeki öğrenciler ve öğretmenler de mücadeleye büyük katkı sağladı.

Maskeden el dezenfektanına, solunum cihazından temassız termometreye kadar birçok ürün, MEB Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğüne bağlı okullarda üretildi.

Öncelik toplumun talepleri

Türkiye genelinde 2 bin 485 mesleki ve teknik Anadolu Lisesi, 783 çok programlı Anadolu lisesi ve 328 mesleki eğitim merkezi bulunuyor. Bu okullarda 1 milyon 421 bin 704 öğrenci eğitim alıyor, 127 bin 850 öğretmen görev yapıyor.

Fedakar öğretmen ve öğrenciler, geçmişte olduğu gibi bugün de zor koşullarda toplumun taleplerine öncelik veriyor. Son yıllarda yapılan önemli yatırımlar, meslek liselerinin üretim kapasitesini güçlendirdi. Peki, salgın döneminde neler üretildi? 

Yüzey dezenfektanı

Bu süreçte hijyen ve temizlik ürünleri ön plana çıktı. Mesleki liseleri, salgın ülkemize girmeden önce dezenfektan üretimine başladı. Daha sonra kapasite artırıldı, ilgili kurumların dezenfektan talepleri karşılandı. Bugüne kadar, 88 okulda 6 milyon 123 bin 340 litre yüzey dezenfektanı üretildi.

El dezenfektanı ve kolonya 

Piyasada el dezenfektanı ve kolonya temininde yaşanan sıkıntılardan sonra, meslek liseleri, gerekli izinleri aldı ve üretime başladı. Bugüne kadar, 55 okulda 211 bin 632 litre el dezenfektanı, 19 okulda 7 bin 933 litre kolonya üretildi. 

Maske 

Öncelikle sağlık çalışanlarının ihtiyacını karşılamak amacıyla maske üretimi yapıldı. Zamanla kapasite artırılarak, kamu kuruluşlarının ve toplumun tüm kesimlerinin hizmetine sunuldu. Bugüne kadar, 109 okulda 30 milyonun üzerinde maske üretildi.

Tek kullanımlık önlük/tulum

Sağlık çalışanları için neredeyse tüm illerde önlük ve tulum mesaisi de vardı. Ayrıca İstanbul'daki Gültepe Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde, tek kullanımlık çatal ve bıçak gibi ürünler hazırlandı. Bugüne kadar, 1 milyonun üzerinde tek kullanımlık tulum/önlük ve 50 bin adet tek kullanımlık çatal/bıçak üretildi.

Kağıthane Gültepe Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, günde 20'şer bin adet plastik çatal, bıçak, kaşık ve tabldot tabağı üretiyor. 

Yüz koruyucu siperlik

Yüz koruyucu siperlikler, hem otomatik üretim hattıyla hem de 3D (üç boyutlu) yazıcılar kullanılarak yapıldı. Bugüne kadar, 43 okulda 765 bin 140 yüz koruyucu siperlik üretilerek, sağlık çalışanlarına teslim edildi. 

Solunum cihazı

Solunum cihazı için ise iki pilot il seçildi, Hatay ve İstanbul. İlk solunum cihazı, Hatay Şehit Serkan Talan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Biyomedikal Cihaz Teknolojileri Ar-Ge atölyelerinde hazırlandı. 

Üretimin ardından bir müjde de İstanbul'dan geldi. Kartal Şehit Öğretmen Hüseyin Ağırman Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde, ambulans ve sahra hastaneleri için uzaktan kontrollü solunum cihazı üretildi.

Ultrasonik cerrahi maske makinesi

Cerrahi maske üretim kapasitesinin artırılması amacıyla yürütülen AR-Ge çalışmaları sonucunda, İstanbul Küçükçekmece Nahit Menteşe Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde, 3 katlı telli ultrasonik cerrahi maske makinesi yapıldı. Makineyle günde 100 bin cerrahi maske üretiliyor.

N95 maske makinesi

N95 maskeler, özellikle sağlık çalışanları için önemli bir ihtiyaç. Tekirdağ Çerkezköy Türk Tekstil Vakfı Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde, N95 maske makinesi yapıldı.

Temassız kızılötesi termometre, numune alma ünitesi...

- Konya Kılıçaslan İMKB Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi / Otomatik cerrahi maske makinesi, 

- Ankara Yenimahalle Şehit Mehmet Şengül Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi / Ultraviyole-C (UVC) hava sterilizasyon cihazı, 

- İstanbul Bağcılar Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi / 3D yazıcı ve solunum cihazı,

- İstanbul Maltepe Küçükyalı Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi / Ozon hava dezenfekte cihazı ve temassız kızılötesi termometre,

- Sancaktepe Eyüp Sultan Mesleki ve Teknik Anadolu / Video laringoskop cihazı,

- Mehmet Tuza Pakpen Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi / İzole numune alma ünitesi.

"Odak noktamız değişti"

Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürü Kemal Varın Numanoğlu, toplumun ihtiyaçları devam ettikçe meslek liselerinin üretiminin devam edeceğini söyledi. Numanoğlu, meslek liselerinin salgından önce de üretim yaptığını, salgınla birlikte odak noktasının değiştiğini anlattı. 

"Normal zamanlarda ürettiğimiz ürünleri herkesin görebilmesi ve dileyenlerin ilgili kurumla iletişime geçerek satın alabilmesi için elektronik ürün kataloğu oluşturduk. Kataloğa tüm vatandaşlarımız, http://mtedose.meb.gov.tr/ adresinden ulaşabilmektedir. Okullarımızın döner sermaye işletmeleri, birer işletme statüsünde olup tüm yasal yükümlülükleri yerine getirmektedirler."

Model okullara yoğun talep var

Son dönemde sektörle iş birliği içinde açılan model okullara, öğrencilerin yoğun talep gösterdiğini söyleyen Numanoğlu, şunları anlattı:

"Milli Eğitim Bakanlığı ile ASELSAN Elektronik Sanayi ve Ticaret AŞ arasında imzalanan protokol kapsamında, Ankara Yenimahalle'de kurulan ASELSAN Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesine, merkezi olarak yerleşen öğrencilerin en yüksek yüzdelik dilimi yüzde 0,46'dır. 

MEB ile İstanbul Teknik Üniversitesi arasında imzalanan protokol kapsamında kurulan İstanbul Teknik Üniversitesi Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesine, merkezi olarak yerleşen öğrencilerin en yüksek yüzdelik dilimi yüzde 1,26'dır. 

Bu okulların yanı sıra, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile imzaladığımız protokol kapsamında kurulan Cağaloğlu Geleneksel Türk Sanatları Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinin kontenjanının dolduğu görülmektedir."

"Meslek liseleri hak ettiği değeri görmeye başladı"

Numanoğlu, mesleki ve teknik eğitimin ikincil bir eğitim olarak görüldüğünü söyleyerek, son zamanlarda yapılan başarılı çalışmalar sonucu algının olumlu yönde değiştiğini belirtti.

"Liselere Geçiş Sistemi kapsamında yerel yerleştirme sonucuna göre, mesleki ve teknik Anadolu lisesine yerleşen öğrencilerin yüzde 8,79'unun ilk üç tercihine yerleştiği görülmektedir. Merkezi yerleştirme ile öğrenci alan mesleki ve teknik Anadolu lisesi kontenjanlarının ise yüzde 97,60'ı dolmuştur. Meslek liselerinin toplumda hak ettiği değeri görmeye başladığını belirtmek istiyorum. Bu durum 2020-2021 eğitim öğretim yılında daha da belirginleşecektir."

Gaziosmanpaşa Küçükköy Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesinde öğretmenler, ''otomatik 3 katlı telli ultrasonik cerrahi maske makinesiyle'' üretim yapıyor. 

Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürü Kemal Varın Numanoğlu, meslek liseleriyle ilgili merak edilen soruları da yanıtladı.

Bu yıl sınavla öğrenci alacak kaç meslek lisesi var? 

Geçen yıl 522 okulda yer alan 24 bin 360 kontenjana sınavla öğrenci almıştık. Bu yıl 603 okulda yer alan 40 bin 164 kontenjana sınavla öğrenci alacağız. Kontenjanlarımız yüzde 65 artmıştır.

Meslek lisesi mezunlarının ne gibi avantajları var? 

Meslek lisesi öğrencilerine, öğretimleri süresince ve mezuniyetlerinden sonra birçok avantaj sağlanmaktadır. Bunlar şöyle sıralanabilir:

- Öğrenciler, iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı sigortalanmaktadır.

- İşveren tarafından çıraklara ve meslek lisesi öğrencilerine, asgari ücretin en az yüzde 30'u tutarında ücret ödenmektedir.

- Maddi imkanları yetersiz olan öğrenciler isterlerse yatılılık imkanlarından ve İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Bursluluk Sınavına (İOKBS) girerek, sınav sonucuna göre burs imkanlarından faydalanabilmektedir.

- Kurum/kuruluşlarla yapılan iş birliği protokolleri kapsamında, başarılı ve maddi imkanları yetersiz olan öğrencilere özel burs desteği de sağlanmaktadır.

- Askerlik işlemlerinde lise ve dengi okullardan mezun olanlara 3 yıl erteleme hakkı verilirken mesleki ve teknik lise mezunlarına mevcut 3 yıla ilave 3 yıl daha erteleme hakkı verilmiştir. 

- Bütün mesleki ve teknik eğitim mezunlarına teknisyen unvanı verilmektedir. 

- KOSGEB ile yapılan protokol kapsamında kendi iş yerini açan mesleki eğitim mezunlarına, KOSGEB tarafından 50 bin TL hibe ve 100 bin TL faizsiz kredi verilmektedir.

- Meslek lisesi mezunlarına, mezuniyetleri sırasında iş yeri açma belgesi verilmektedir. Mezunlarımız bu belge ile kendi iş yerlerini açabilmektedir.

- Sektörle yaptığımız protokoller kapsamında ilgili okullardan mezun olan öğrencilerimize istihdam garantisi sağlanmaktadır.

Ayrıca, mesleki ve teknik eğitimde sektör iş birliğini güçlendirmek, kaliteyi artırmak, eğitim altyapısını güçlendirmek, öğrencilerin işletmede beceri eğitimi ve staj imkanlarını artırmak, mezunların istihdamını kolaylaştırmak, öğretmenlerin ve sektörde çalışanların mesleki bilgi ve becerilerini artırmak ve öğrencilere burs sağlamak amacıyla, 177 kurum ve kuruluşla 203 iş birliği protokolü yürütülüyor.